An pháp nguyên bảo - 安法元寶

Nazwa: an pháp nguyên bảo (an phap nguyen bao) - 安法元寶
Nominał: 1 van
Kraj: Wietnam
Mennica: nieznana
Data produkcji: XV-XVIII w
Władca: moneta nieoficjalna
Nian-hao: 安法 -  An pháp - "Droga pokoju" - dewiza nie będąca w istocie nian-hao (patrz komentarz)
Waga: 1,52 g
Średnica: 21 mm
Materiał: Brąz
Identyfikator bazy Zeno.ru: 175554

Komentarz: Moneta należąca do grupy emisji nieoficjalnych. Pierwotnie przypisywana do grupy monet rebelianckich odlewanych w czasie powstania Le Loi (1418-1427). Obecnie przeważają opinie, iż moneta ta mogła być odlewana na przestrzeni 300 lat. O kontrowersjach związanych z jej datowaniem wspominałem w: An phap nguyen bao i problemy z jej datowaniem. Inskrypcja awersu została wykonana w stylu mieszanym: znaki 安法 zapisano w stylu regularnym (kaishu), natomiast 元寶 w stylu pieczęciowym (zhuanshu). Dewiza monety - 安法, nie pełniła roli nazwy ery panowania (nian-hao) żadnego z wietnamskich władców.
Literatura: 
Barker - The Historical Cash Coins of Viet Nam: 52.1-52.2
Hartill - Cast Chinese Coins: 25.9
Kumeya - 新板改正 古錢價附 並番附 / 新版改正　古錢價附　並番付キ (Shinpan kaisei kosen nedantsuke narabi ni bantsuki): p. 14
Lockhart -  The Currency of the Farther East from the Earliest Times Up to 1895: 1388
Miura - 安南泉譜手類銭部 (Annam sempu terui sen bu): pp. 26, 60
Nakamuraya - 新撰銭鏡 (Shinsen zeni kagami): p. 11
Novak - A Working Aid for Collectors of Annamese Coins: 103a
Ogawa - 昭和古銭價格圖譜 (Shōwa kosen kakaku zufu): 100
Schjöth - Chinese Currency: The Currency of the Far East: 24
Schroeder - Annam : Đại nam hóa tệ ·dồ lục : Études numismatiques: 576-577
Toda - Annam and Its Minor Currency: 42

Coins of North Malaya - Willam Shaw, Mohd Kassim Haji Ali

Dziś znów udamy się w rejon Azji Południowo-Wschodniej, a to za sprawą książki "Coins of North Malaya", czyli "Monety Malajów Północnych". Nie jest to praca stricte poświęcona keszówkom ponieważ zawiera informacje na temat wszystkich środków płatniczych regionu, niemniej znajdziemy w niej co nieco na ich temat. Zapraszam do krótkiej recenzji.

Malaje Północne to obszar Półwyspu Malajskiego dziś pokrywający się z terytorium przygranicznym Malezji i Tajlandii. Autorzy skupili się na monetach czterech organizmów państwowych, jakie istniały w tamtym regionie w dobie średniowiecza, a więc były to: Sułtanat Kedah, Sułtanat Kelantan, Królestwo Patani i państwo Terengganu. Geneza keszówek malajskich była wynikiem wpływów chińskich. Region ten był infiltrowany przez kupców Kraju Środka już około VII wieku. W późniejszych wiekach proces ten uległ intensyfikacji do tego stopnia, że w dobie dojrzałego średniowiecza na Malaje przybyła chińska fala migracyjna, której potomkowie do dziś zachowują odrębność etniczną (lud Peranakan). Chińska diaspora na Malajach jest liczącą się mniejszością kulturowo-językową.

Keszówki Malajów Północnych są hybrydami powstałymi na styku przenikających się kultur. Sposób produkcji i  kształt odziedziczyły po chińskich przodkach, inskrypcje wyrażane w alfabecie jawi bazującym na piśmie arabskim są już wpływem miejscowym. Oczywiście nie od razu doszło do stopienia kultur ponieważ mennictwo malajskie notuje również keszówki i amulety keszowe z chińskimi inskrypcjami, co również zostało zaznaczone w publikacji.

Przykładowa strona książki. Źródło: malaysianbanknotes.blogspot.com

Najstarsze zaprezentowane numizmaty pochodzą z XIII wieku. Oprócz tekstu i map praca zawiera liczne zdjęcia monet. Niestety opisywany przez mnie tytuł nie jest dostępny on-line. Jego fragmenty można przeczytać w ramach portalu Google Books, to jest jednak zbyt mało bym zaliczył go do serii Publikacje Dostępne On-line.

PDO - Script Styles Used on Traditional Chinese Coins - Joe Cribb

Dziś krótko i treściwie na temat publikacji dostępnej on-line. Artykuł Joe Cribba "Script Styles Used on Traditional Chinese Coins", czyli "Style kaligraficzne stosowane na tradycyjnych chińskich monetach" jest przeznaczony przede wszystkim dla początkujących zbieraczy monet keszowych. Jedną z trudniejszych rzeczy, jaką warto opanować w tym hobby jest rozpoznawanie rodzajów kaligrafii. Umiejętność ta pozwala precyzyjniej wydatować monetę, przypisać ją do odpowiedniej dynastii lub po prostu odróżnić jej wariant. Joe Cribb opisał wszystkie style kaligraficzne, jakie można spotkać na chińskich monetach keszowych, zaczynając chronologicznie od najstarszego, wielkopieczęciowego (da zhuanshu) przez małopieczęciowe (xiao zhuanshu), kancelaryjne (lishu), regularne/wzorcowe (zhengnshu/kaishu) po wysublimowane formy pisma: biegnącego (xingshu) i trawiastego (caoshu). Bardziej doświadczonych zbieraczy monet keszowych może zdziwić brak opisu złotego smukłego stylu (shoujinshu). Nie jest to do końca prawda. Styl shoujinshu jest tak naprawdę odmianą pisma regularnego (kaishu) i autor go właśnie tak klasyfikuje. Nie jest on w pracy pominięty zupełnie ponieważ przy opisie monety chong ning tong bao autor przedstawia jego genezę. Jeszcze na koniec dodam, że artykuł zawiera materiał poglądowy w postaci 66 wizerunków monet. Link do publikacji znajduje się poniżej zdjęcia strony tytułowej.

 

Link do publikacji: Script Styles Used on Traditional Chinese Coins

飛鳥池遺跡 富本銭と白鳳文化 - 直木孝次郎, 鈴木重治

W 1998 roku w ruinach miasta Asuka - dawnej stolicy Japonii, odkryto monety fuhonsen i pozostałości mennicy, w której powstały. Pisałem o tych sensacjach w postach: Czy odkrycie monet fuhonsen w 1998 było rzeczywiście rewolucją dla historiografii i numizmatyki japońskiej? i O monetach fuhonsen ciąg dalszy. Dziś chciałbym odnotować publikację, która całościowo omawia ten temat.

Pozycja 飛鳥池遺跡 富本銭と白鳳文化, czyli "Ruiny Asukaike. Fuhonsen i era Hakuho" autorstwa 直木孝次郎 (Naoki Kojiro) i 鈴木重治 (Suzuki Shigeharu), przedstawia okoliczności prac archeologicznych oraz interpretację znalezisk. Autorzy starają się odpowiedzieć na pytania, które narosły wokół fenomenu monet fuhonsen (富本銭) zaraz po ich odkryciu w 1998 roku, które jak się okazało nie było pierwszym w dziejach japońskiej numizmatyki, historiografii czy archeologii. Numizmaty te, katalogi japońskie odnotowywały już w XVII wieku. Jaki zatem cel przyświecał autorom? Przede wszystkim odpowiedź na pytanie, czym w istocie były fuhonsen (富本銭). Nie ma stuprocentowego dowodu na to, że pełniły rolę pieniądza, choć wiele obecnie wydawanych źródeł już je za takowy uważa i od nich zaczyna historię japońskiej waluty. Niektóre, bardziej ostrożne, opatrują je informacją, że stanowiły pieniądz, którego nie udało się wprowadzić na ziemi japońskiej.
Aby nie wróżyć z fusów, autorzy postanowili umocować ten numizmat w realiach epoki, a więc w tytułowej erze Hakuho (白鳳時代). Czymże jest wspomniana era i jakiego okresu dotyczy? Myślę, że wyjaśnienie będzie tu niezbędne, ponieważ Czytelnicy znający takie pojęcia, jak nian-hao / nengo mogą być tu zaskoczeni.

Większość zbieraczy monet keszowych wie na pewno, że panowania cesarzy w Chinach dzieliły się na ery, których nazwy niejednokrotnie bardzo poetyckie, a zarazem abstrakcyjne, pełniły rolę kalendarza, np. 5 rok ery "Zheng he". czyli dosłownie 5 rok ery "Rządów pokoju". Miana er lub ich skrótowce w większości wypadków trafiały na awersy monet. Czerpiąc wzorce z Kraju Środka władcy Japonii, Wietnamu i Korei również zaczęli stosować dewizy swoich panowań. W praktyce różnie to wyszło ponieważ każdy z tych krajów nadał im swoją specyfikę. W Korei system ten stosowano nieregularnie, aż wyszedł z użycia. Zamiast niego przyjęto nazwy panowań er władców chińskich. Oczywiście wynikało to z politycznych implikacji, Korea była wasalem Chin. Japońskie ery panowania z początku również stosowane nieregularnie zadomowiły się jednak i wyewoluowały w system, w którym trwały nawet po śmierci władcy, a więc już za panowania kolejnego. Nie powinno zatem nikogo dziwić, że dana era może być przyporządkowana dwóm cesarzom. Najwierniej system er stosował Wietnam. Jego tradycyjną formę pielęgnował dłużej niż same Chiny. Otóż od początku panowania dynastii Ming w Chinach (1368) zapanowała zasada "jeden władca - jedna era panowania". W Wietnamie wprowadzono ją dopiero w roku 1802 wraz z nastaniem dynastii Nguyen. W każdym z poszczególnych języków termin odnoszący się do ery panowania jest oddany inaczej: po chińsku "nian-hao" (年號 / 年号), po japońsku "nengo" (年号) lub "gengo" (元号), po koreańsku "yeonho" (연호) i po wietnamsku "niên hiệu".

Tytułową erę Hakuho (白鳳時代) trudno jednak szukać w spisie nengo cesarzy Japonii. Nie znajdzie się jej tam. System japoński wypracował jeszcze jedną charakterystyczną dla siebie cechę. Otóż w Kraju Kwitnącej Wiśni stosowano ery nieoficjalne, które albo uzupełniały system nengo, albo istniały równolegle do niego. Terminy odnoszące się do tego typu er to: shinengo (私年号), ginengo (偽年号) lub inengo (異年号) - są to synonimy, które stosuje się w tekstach zamiennie.

Era Hakuho (白鳳時代) pełniła rolę uzupełniającą. Wówczas system nengo jeszcze stosowany był nieregularnie i właśnie taką lukę w historii nią wypełniono. Wydaje się ponad wszelką wątpliwość, że autorem nazwy tej ery był jakiś mnich-skryba. Jej nazwa przetrwała we wczesnośredniowiecznych dokumentach świątynnych. Hakuho (白鳳時代), dosłownie znaczy "era Białego Feniksa", dotyczy lat 673-686, a więc całego okresu panowania cesarza Temmu. Na rok 683 datuje się polecenie tegoż władcy, zapisane w drugiej najstarszej japońskiej kronice Nihon-shoki (日本書紀), nakazujące wprowadzenie do obiegu monety miedzianej, a wycofanie pieniądza srebrnego (pisałem o tym niedawno w poście: PDO - 無文銀銭試論 - 長戸満男). Autorzy łączą informację z Nihon-shoki (日本書紀) ze znaleziskiem ze stolicy Asuka i dlatego rozpatrują genezę tej monety na tle wydarzeń ery Hakuho (白鳳時代).

Ustęp z Nihon-shoki odnotowujący edykt cesarski dotyczący wprowadzenia do obiegu monet miedzianych. Źródło: Wikipedia

Oprócz samej informacji z kroniki, wydarzenia tytułowej ery dostarczają autorom kolejnych argumentów. Przede wszystkim rządy cesarza Temmu łączyły się z ponownym ustanowieniem Asuki stolicą (była ona nią od 538 do 694 z krótkimi okresami w międzyczasie, gdy traciła ten status), a więc wybudowanie w niej mennicy nie byłoby czymś dziwnym. Po drugie, w okresie tym Japonia kopiowała chiński model rządów przenosząc na swój grunt różne jego aspekty, np. biurokratyczną formę rządów. Wprowadzenie lub przemodelowanie gospodarki pieniężnej na wzór Kraju Środka też zdaje się być prawdopodobne dla tego czasu.

飛鳥池遺跡 富本銭と白鳳文化 jest na pewno jednym z najważniejszych tytułów na temat początków japońskiego pieniądza i chyba najlepszym opracowaniem na temat monet fuhonsen (富本銭). Jeśli napotkam pracę o podobnej tematyce, albo choć podejmującą dialog z tezami 直木孝次郎 (Naoki Kojiro) i 鈴木重治 (Suzuki Shigeharu), to na pewno fakt ten nie przejdzie bez echa na tym blogu.

Yuan feng tong bao - 元豐通寳

Nazwa: yuan feng tong bao - 元豐通寳
Nominał: 2 wen

Kraj: Chiny
Mennica: nieznana 
Data produkcji: 1078-1085

Władca: cesarz Shenzong (1067–1085) z Północnej dynastii Song

Nian-hao: 元豐 - Yuan feng - "Źródło dostatku"

Waga: 8,83 g

Średnica: 29 mm

Materiał: Brąz

Identyfikator bazy Zeno.ru: 175285

Komentarz: Moneta z drugiej i ostatniej ery panowania cesarza Shenzonga, szóstego władcy z Północnej dynastii Song. Inskrypcja awersu została wykonana w stylu pieczęciowym (zhuanshu). Na rewersie widoczny błąd menniczy powstały w wyniku nieumiejętnego usunięcia monety matki z formy odlewniczej.
Literatura:

Gorny - Northern Song Dynasty Cash Variety Guide 2003: 553.67

Gorny - Northern Song Dynasty Cash Variety Guide 2016: 27a-2.67

Hartill - Cast Chinese Coins: 16.224

Imai - 古泉大全 (Kosen daizen): 67

Jen - Chinese Cash: Identification and Price Guide: 254

Schjöth - Chinese Currency: The Currency of the Far East: 553

PDO - Journal of East Asian Numismatics 東亞泉志 - 2/20/2016

Nadszedł czas, aby przybliżyć kolejny numer "Journal of East Asian Numismatics 東亞泉志", czyli "Przeglądu Numizmatycznego Azji Wschodniej". O piśmie tym i jego charakterze pisałem omawiając poprzedni numer w poście: PDO - Journal of East Asian Numismatics 東亞泉志 - 1/19/2016

Okładka Journal of East Asian Numismatics 東亞泉志 - 2/20/2016

Nie będę się wielce rozpisywał na temat zawartości artykułów ponieważ spis treści dodany poniżej najlepiej zaprezentuje wartość tego numeru. Jako, że periodyk jest poświęcony ogólnie zagadnieniom numizmatyki Azji Wschodniej, będę jedynie wskazywał teksty poświęcone monetom keszowym. W ten sposób zamierzam prezentować ten i kolejne numery JEAN. Linki do publikacji znajdują się na samym dole niniejszego wpisu.

Zatem, cóż ciekawego o keszówkach możemy uświadczyć w numerze 2/20/2016? Polecam artykuł Howarda A. Daniela III (strona 77) na temat sytuacji monetarnej w zhołdowanym przez Francuzów Wietnamie. Autor przedstawił rywalizację francuskiego stylizowanego na keszówkach bilonu z rodzimą odlewaną monetą.
Na 106 stronie znajduje się ciekawy, acz krótki tekst na temat rodzajów pieniądza oraz reform przeprowadzonych za panowania uzurpatora Wang Manga (9–23 n.e.). 
Tematyka starożytnego bilonu poruszona została również w wywiadzie z prof. Huang Xiquanem (strona 62), w którym omówiono systemy monetarne w Chinach w okresie przed pierwszym zjednoczeniem (221 p.n.e.) .

Dodatkowo polecam artykuł "Ramsdeniana" ze strony 52 przedstawiający sylwetkę numizmatyka Henry'ego Alexandra Ramsdena (1872 - 1915), bardzo zasłużonego badacza i popularyzatora wiedzy między innymi na temat monet keszowych. Tekst wzbogacono o szczegółową bibliografię prac uczonego.
Jeszcze jako ciekawostkę odnotuję stempel do bicia keszówek, który można obejrzeć w "Chińskie narzędzia mennicze proweniencji niemieckiej - Künker Auction" na stronie 19.

Spis treści:

1. 12 maja 2015 - Wręczenie w Makau nagrody Człowieka Roku Nickowi Brownowi - Champion

2. Ceremonia otwarcia przebudowanej sali wystawowej prezentującej kolekcję numizmatyczną Bowkera - Yuan Fang

3. Chińskie narzędzia mennicze proweniencji niemieckiej - Künker Auction 

4. Wizyta na Międzynarodowych Targach Numizmatycznych w Berlinie 2016 - Michele Chou

5. Recenzja książki numizmatycznej - Bruce W. Smith

6. Ukryte smoki prowincji Hunan. Dolar i pół dolara z roku 1898 - Bruce W. Smith

7. Ramsdeniana - Howard F. Bowker

8. Huang Xiquan omawia problematykę emisji sprzed dynastii Qin - Yuan Shuiqing

9. Wspomnienie mojej 35-letniej numizmatycznej kariery - Chien Fu Chou

10. Rzadki amerykański banknot Czerwonego Krzyża wyemitowany dla wsypy Biak - Fred Schwam

11. Keszówki i monety keszówkopodobne w Kochinchinie i Indochinach - Howard A. Daniel III

12. Światowej sławy firma American Bank Note Company - Neil Shafer
13. Współczesny sposób zrozumienia tradycyjnej chińskiej kultury - Zhang Chenchen
14. Pandy berlińskimi sensacjami. Międzynarodowe Targi Numizmatyczne 2016 - Robert Mish
15. Numizmatyczne wyprawa po USA - King L. Chan
16. Wstępne badania monet Wang Manga - Lian Wenyu

Spis treści w językach oryginalnych:

1. 12/5/2015 Nick Brown Person of the Year Award in Macau - Champion 
2. The Opening Ceremony for the Remodeled Bowker Coin Collection Exhibition Hall
 - Yuan Fang 
3. Chinese minting tools from Germany - Künker Auction 
4. 2016 World Money Fair Berlin Visit - Michale Chou
5. Numismatic Book Review - Bruce W. Smith
6. Hidden Dragons of Hunan: The 1898 Dollar and Half Dollar - Bruce W. Smith
7. Ramsdeniana - Howard F. Bowker
8. Huang Xiquan Discusses Issues Regarding Pre-Qin Currency - Yuan Shuiqing
9. 35 Years Recollection of My Numismatic Career - Chien Fu Chou
10. A Scarce Biak Note Issued by the American Red Cross - Fred Schwan
11. Sapeque and Sapeque-Like Coins in Cochinchina and Indochina - Howard A. Daniel III
12. The World-Famous American Bank Note Company - Neil Shafer
13. Modern Interpretation of Traditional Chinese Culture - Zhang Chenchen
14. Berlin Panda Issue Highlights 2016 World Money Fair - Robert Mish
15. An American Coin Tour - King L. Chan
16. Preliminary Research on Wang Mang Coins - Lian Wenyu

1. 2015 年 12 月 5 日尼克 • 布朗錢幣收藏貢獻獎頒獎儀式 - 冠軍研究室
2. 包克錢幣藏品展示廳改建優化後正式開放 - 圓方
3. 源自德國的中國幣模 - 昆克拍賣
4. 2016 柏林 • 世界錢幣展覽會活動紀實 - 周邁可
5. 推介三部錢幣著作 - 史博祿
6. 1898 年湖南省造七錢二分和三錢六分銀幣 - 史博祿
7. 拉姆斯登藏集 - 霍華德•佛蘭克林•包克
8. 黃錫全談先秦貨幣的有關問題 - 袁水清
9. 三十五年錢幣生涯 - 周建福
10. 一張罕見的比亞克島紙鈔 - 弗瑞德 • 施萬
11. 交趾支那和印度支那穿孔錢幣 - 霍華德 • 丹尼爾三世
12. 大名鼎鼎的美國鈔票公司 - 尼爾 • 謝弗
13. 傳統文化的今日再現 - 張琛琛
14. 柏林世界錢幣展覽會紀念熊貓驚艷 2016 世界錢幣展覽會 - 羅伯特 • 米什
15. 美國錢幣之旅 - 陳景林
16. 新朝貨幣文化初探 - 廉文煜

Link do publikacji: Journal of East Asian Numismatics 東亞泉志 - 2/20/2016

Alternatywny link do publikacji: Journal of East Asian Numismatics 東亞泉志 - 2/20/2016

Sheng song yuan bao - 聖宋元寳

Nazwa: sheng song yuan bao - 聖宋元寳
Nominał: 1 wen

Kraj: Chiny
Mennica: nieokreślony zakład produkujący fałszerstwa, nieznana jest mennica, w której odlewano oryginalne monety 
Data produkcji: koniec XX w. i początek XXI w.

Władca: oryginalne sheng song yuan bao odlewano za panowania cesarza Huizonga (1100-1126) z Północnej dynastii Song

Nian-hao: 建中靖國 - Jian zhong jing guo - "Państwo fundamentem spokoju" - nazwa ery nieuwzględniona na monecie (patrz komentarz)

Waga: 4,10 g

Średnica: 26 mm

Materiał: Mosiądz

Identyfikator bazy Zeno.ru: 175813

Rodzaj fałszerstwa: na szkodę kolekcjonera 

Komentarz: Współczesne fałszerstwo monety sheng song yuan bao z czasów Północnej dynastii Song. Numizmat posiada namalowaną patynę i wykonany został z mosiądzu. Oryginalne sheng song yuan bao odlewane były w brązie i żelazie. Falsyfikat posiada niepoprawnie wykonaną kaligrafię awersu w stylu mieszanym: znak 聖 wykonany w stylu biegnącym (xingshu), następnie 宋元 w stylu regularnym (kaishu) i 寳 w kancelaryjnym (lishu). Moneta z taką konfiguracją znaków nie ma oryginalnego odpowiednika. Powyższa atrybucja fałszerstwa do określonych numizmatów prezentowanych w katalogach odnosi się do najbardziej podobnych okazów, ale nieidentycznych. Oryginalne sheng song yuan bao nie zawierały nian-hao ery inaugurującej rządy cesarza Huizonga, ponieważ było zbyt długie by zamieścić je na awersie monety. Zdecydowano się je skrócić do dwóch znaków: 建國 - jian guo, i zamieścić na bilonie okolicznościowym - 建國通寳 (jian guo tong bao), który nie został wprowadzony do powszechnego obiegu. Sheng song yuan bao jako obiegowa odpowiedniczka jian guo tong bao, w miejsce nian-hao otrzymała dewizę 聖宋, czyli tytuł dynastyczny: "Święty ród Song".

Falsyfikat monety:

Ding, Fischer - Fisher's Ding: 1024

Gorny - Northern Song Dynasty Cash Variety Guide 2004: 609.63

Gorny - Northern Song Dynasty Cash Variety Guide 2016: 32a.63

Hartill - Cast Chinese Coins: 16.383

Imai - 古泉大全 (Kosen Daizen): 63
Schjöth - Chinese Currency: The Currency of the Far East: 609
Yamada - 符合銭志 (Fugo Senshi): 53

PDO - 無文銀銭試論 - 長戸満男

Dziś w ramach serii Publikacje Dostępne On-line zachęcę Czytelników do pracy archeo-numizmatycznej 無文銀銭試論 czyli "Monety mummon ginsen - opracowanie" autorstwa 長戸満男 (Nagato Mitsuo), która jest według mnie najlepszą pozycją na temat tych enigmatycznych numizmatów.

Wyobrażenia mummon ginsen z pracy Gordona Munro "Coins of Japan".

Dlaczego napisałem enigmatycznych? Mummon ginsen to srebrne okrągłe dyski z otworem w środku, których jakość wykonania wskazuje na brak jakiegoś bliżej sprecyzowanego wzorca. Nie ma dwóch identycznych mummon ginsen, występują w wersjach z: inskrypcjami, puncami, wtopionymi dodatkowymi kawałkami srebra, prymitywnymi rysunkami, pustymi awersami i rewersami. Ich powierzchnie są bardzo nieregularne, a ogólne wykonanie bardzo prymitywne. Ich powstanie datuje się na lata 667-672. Nauka zna 120 przykładów tych numizmatów. Wszystkie znaleziska mummon ginsen zlokalizowane były w regonie Kansai. Obiekty te skrywa jednak mgła tajemnicy, nie ma pewności, że pełniły rolę pieniądza. Wielu uczonych twierdzi, że nie ma wystarczających dowodów na, to by nazwać je mianem monet. Przeciwnicy natomiast powołują się na ustęp z drugiej najstarszej kroniki japońskiej - Nihon shoki (日本書紀, skompilowanej w 720 roku), w której pod datą 683 zapisano rozkaz cesarza Temmu: "Od tej pory po wsze czasy używajcie miedzianych pieniędzy, natomiast zaprzestańcie posługiwać się srebrnymi". Zwolennicy tej teorii sądzą, że wydarzenie to miało miejsce, gdy dwór cesarski próbował wprowadzić do obiegu pierwszą japońską keszówkę fuhonsen wycofując przy tym srebrne mummon ginsen. Sceptycy jednak zarzucają, że w tekście tym nie ma pewności, czy rzeczywiście chodzi o te właśnie monety. Przeglądając współczesne opracowania na temat historii japońskiego pieniądza zauważa się jednak, że wiele z nich rozpoczyna jego dzieje od mummon ginsen. Sądzi się jednak, że pełnił on raczej rolę sztabek do większych transakcji, niż pieniądza zdawkowego.

Jeszcze jedna uwaga. Wygląd samej monety zdaje się być bardzo prymitywnym naśladownictwem chińskich keszówek. Trzeba pamiętać, że VII wiek to okres, w którym Japonia kopiowała z Chin wszelkie osiągnięcia cywilizacyjne. Myślę, że mummon ginsen były pewnego rodzaju hybrydami, czymś w rodzaju skrzyżowania keszówki i sztabki.

Link do pracy 長戸満男 (Nagato Mitsuo) jest umieszczony poniżej spisu treści.

Spis treści:

1.Wprowadzenie

2. Raport z prac na stanowisku archeologicznym w dzielnicach Ogura i Betto w Kioto
  (1) Okoliczności
  (2) Podsumowanie prac
  (3) Stanowisko archeologiczne
  (4) Znaleziska

3. Znaleziska monet mummon ginsen na stanowisku w dzielnicach Ogura i Betto w Kioto
  (1) Ogólne informacje o monetach mummon ginsen
  (2) Okoliczności odkrycia artefaktów
  (3) Mummon ginsen z inskrypcją 高志 (Takashi)
  (4) Interpretacja inskrypcji
  [1] Toponim
  [2] Antroponim
  [3] Zaklęcie
  [4] Analiza inskrypcji 高志□

4. Historia badań nad problematyką monet mummon ginsen
  (1) Okres Edo
  (2) Ery Meiji i Taisho
  (3) Era Showa i czasy późniejsze

5. Przykłady znalezisk monet mummon ginsen
  1 Artefakty ze stanowiska w ruinach świątyni Sofuku-ji
  2 Artefakty ze stanowiska przy pozostałościach mostu Karahashi
  3 Artefakty ze stanowiska archeologicznego Kitsunezuka
  4 Artefakty ze stanowiska w ruinach świątyni Ryosen-ji
  5 Artefakty ze stanowiska w wyschniętym korycie rzeki nieopodal zatoki Akanoi
  6 Artefakty ze stanowiska archeologicznego Amagonishi
  7 Artefakty ze stanowiska archeologicznego przy grobowcu Kitano
  8 Artefakty ze stanowiska w ruinach świątyni Kawara
  9 Artefakty ze stanowiska w ruinach chramu w Asuka
  10 Artefakty ze stanowiska archeologicznego Ishigami
  11 Artefakty ze stanowiska w ruinach warsztatu hutniczego w Asuka
  12 Artefakty ze stanowiska w ruinach mennicy w Fujiwara-kyo
  13 Artefakty ze stanowiska archeologicznego Sakurai
  14 Artefakty ze stanowiska w ruinach drugiej przecznicy trzeciej alei prawej strony Heijo-kyo
  15 Artefakty ze stanowiska w ruinach trzeciej przecznicy pierwszej alei prawej strony Heijo-kyo
  16 Artefakty ze stanowiska w ruinach Naniwa-kyo
  17 Artefakty ze stanowiska archeologicznego Funahashi
  18 Artefakt z Minamiyamashiro

6. Analiza artefaktów
  (1) Zestawienie stanowisk archeologicznych (tabela 3)
  (2) Rozmieszczenie geograficzne znalezisk (tabela 4)

7. Badanie monet mummon ginsen
  (1) Klasyfikacja
  (2) Analiza szczegółowa
  [1] Kształt
  [2] Rozmiar
  [3] Waga
  [4] Otwór
  [5] Dodatkowe elementy
  [6] Punce
  [7] Grawerunek
  [8] Barwa
  [9] Plater
  (3) Metoda produkcji

8. Podsumowanie
  Podziękowania
  Uwagi
  Bibliografia
  Tablice


Spis treści w języku oryginalnym:

1．はじめに

2．小倉町別当町遺跡の発掘調査
（１）経緯
（２）概要
（３）遺構
（４）遺物

3．小倉町別当町遺跡出土の無文銀銭
（１）無文銀銭の概要
（２）出土状況
（３）「高志」銘無文銀銭
（４）銘文解釈
【１】地名
【２】人名
【３】吉祥句
【４】「高志□」の検討

4．無文銀銭の研究史
（１）江戸時代
（２）明治・大正
（３）昭和以降

5．無文銀銭の出土例
1　崇福寺跡出土無文銀銭
2　唐橋遺跡出土無文銀銭
3　狐塚遺跡出土無文銀銭
4　霊仙寺遺跡出土無文銀銭
5　赤野井湾遺跡出土無文銀銭
6　尼子西遺跡出土無文銀銭
7　北野古墳出土無文銀銭
8　川原寺跡出土無文銀銭
9　飛鳥板蓋宮伝承地出土無文銀銭
10　石神遺跡出土無文銀銭
11　飛鳥池遺跡出土無文銀銭
12　藤原京左京六条三坊跡出土無文銀銭
13　谷遺跡出土無文銀銭
14　平城京右京二条三坊跡出土無文銀銭
15　平城京右京三条一坊跡出土無文銀銭
16　難波京跡出土無文銀銭
17　船橋遺跡出土無文銀銭
18　南山城跡出土無文銀銭

6．出土遺跡の検討
（１）出土遺構（表３）
（２）出土分布（表４）

7．無文銀銭の検討
（１）無文銀銭の分類（表５・６）
（２）各細部の検討
【１】形状（表７・８）
【２】寸法（表９～11）
【３】重量（表12）
【４】中央孔（表13）
【５】添加片（表14）
【６】刻印（表15）
【７】線刻（表16）
【８】色調（表17）
【９】付着物（表18）
（３）製作技術

8．結語

謝辞
註釈
参考文献
分類表

Link do publikacji: 無文銀銭試論

PDO - Chemical Study of the Medieval Japanese Mochu-sen (Bronze Coins) - Tsutomu Saito, Teruhiko Takahashi, Yuichi Nishikawa

Może zacznę od pytania tym razem. Chciałby je skierować właśnie do Was, Czytelników niniejszego bloga. Czy identyfikacja japońskich monet keszowych nastręcza Wam problemów? Ja się szczerze przyznam, że jednym z największych dla mnie wyzwań jest próba przypisania monety kanei tsuho z czystym rewersem do odpowiedniej mennicy. Brak oznaczenia menniczego i analiza awersu pod kątem odpowiednich zagięć kresek w kaligrafii, która i tak na tych monetach jest jednorodna, jest dla mnie sztuką, której jeszcze nie opanowałem. Zdaję sobie sprawę, że jeśli na kanei tsuho zębów się nie zje, to raczej żadnych efektów nie będzie. Jest jednak coś jeszcze trudniejszego, a mianowicie średniowieczne japońskie prywatne emisje. Mała ilość źródeł oraz brak dobrze opracowanej klasyfikacji tych monet niestety nie pomaga. Ostatnio jednak trafiłem na pewną pracę, która rzuca nieco światła na to zagadnienie.

Strona tytułowa pracy. Źródło: www.imes.boj.or.jp

"Chemical Study of the Medieval Japanese Mochu-sen (Bronze Coins)", czyli "Analiza chemiczna średniowiecznych japońskich monet Mochu-sen (monety z brązu)" jest pracą z pograniczna chemii, metalurgii, archeologii i numizmatyki, a przedmiotem jej badań są zasoby Muzeum Banku Japonii z określonego w tytule okresu. Autorzy w publikacji skupiają się najbardziej na materiale z jakiego monety zostały wykonane, odpowiadają na pytania czy bilon został odlany z rodzimego surowca, czy może z chińskich lub koreańskich importów. W tym celu posługują się metodą izotopową, za pomocą której badają rodzaje atomów ołowiu w numizmatach. W publikacji nie brak również komparatystyki. Monety japońskie wzorowane na chińskich keszówkach często są przyrównywane do pierwowzorów. Wszystkie te dane zebrane w całość dają nam pewne pojęcie o prywatnym mennictwie średniowiecznej Japonii. Praca panów Saito, Takahashi i Nishikawa ma jeszcze jedną mocną stronę. Jest nią klasyfikacja. Muszę przyznać, że dzięki niej temat ten dość mocno mi się rozjaśnił. Przytoczę ją zatem, pokrótce objaśnię i uzupełnię o kilka słów od siebie.

Autorzy podzielili emisje na siedem grup: kajiki-sen (加治木銭), kanode gen'yu (叶手元祐), chikuzen kobu (筑前洪武), heian tsuho (平安通寳), shima-sen (島銭), iutsushi-sen (鋳写銭) i keicho tsuho (慶長通寳). 

Grupa kajiki-sen (加治木銭) obejmuje monety odlewane w mieście Kajiki w domenie klanu Shimazu, a więc są to kobu tsuho (洪武通寳) i daichu tsuho (大中通寳) ze znakami ka (加), ji (治) lub ki (木) na rewersie.  

Do kanode gen'yu (叶手元祐) zaliczają się japońskie imitacje chińskich monet yuan yu tong bao z czasów Północnej dynastii Song, a mianowicie są to gen'yu tsuho (元祐通寳). Różnią się one nieco kaligrafią awersu od pierwowzorów, ale ich charakterystycznymi cechami są oznaczenia rewersu, na które mogły składać się użyte jednocześnie znaki ko (口) i ju (十) umieszczone po obu stronach otworu lub stosowane pojedynczo i umieszczone zawsze na godzinie szóstej znaki ichi (一), ue (上), shin (真) lub inne symbole (np. półksiężyc). Dodam jeszcze od siebie, że znana jest też odmiana monety gen'yu tsuho (元祐通寳) ze znakiem ki (木) na rewersie. Autorzy nie wspomnieli tej wersji zapewne dlatego, że jest ona nieobecna w zbiorach Muzeum Banku Japonii, ale za to odnotowali jeszcze istnienie gen'yu tsuho (元祐通寳) z pustym rewersem (przez co trafiła ona do grupy iutsushi-sen [鋳写銭]). W przypadku tej monety odpowiednią identyfikację należy oprzeć na cechach dystynktywnych kaligrafii awersu.

Chikuzen kobu (筑前洪武) obejmuje monety ze znaną już nam z grupy kajiki-sen (加治木銭) inskrypcją kobu tsuho (洪武通寳). Otóż różnica między tym monetami polega na tym, iż kobu tsuho (洪武通寳) z domen klanu Shimazu powstawały w formach, do stworzenia których, jako monet matek, użyto obiegowych chińskich hong wu tong bao (dynastia Ming). W przypadku ich odpowiedniczek z grupy chikuzen kobu (筑前洪武), monety-matki zostały stworzone w Japonii jedynie wzorując się na chińskiej inskrypcji, niż na samej monecie. W pracy nie ma słowa na temat jakichkolwiek oznaczeń menniczych na rewersach kobu tsuho z odmiany chikuzen kobu (筑前洪武), zatem nie występuje tu problem pomylenia ich z ich odpowiedniczkami kajiki-sen (加治木銭).

Heian tsuho (平安通寳) to grupa monet o inskrypcji tożsamej z nazwą grupy. Jest to bardzo tajemnicza moneta. W Chinach i Korei nie odlano nigdy keszówki z nian-hao (nengo) o treści heian (平安). Cześć uczonych przypisuje jej wietnamskie pochodzenie, jednakże sposób jej wykonania przypomina bardziej japońskie keszówki. Nieznane jest również miejsce jej produkcji. Badacze skłaniają się ku wyspie Kiusiu, a dokładnie prowincji Bungo, ale nie ma na to przekonywujących dowodów. Dodam od siebie, że heian tsuho znana jest z zaledwie 9 znalezisk, z czego 6 zlokalizowanych było w regionie Tohoku (東北地方), czyli północnej części Honsiu. Wyprodukowano ją prawdopodobnie ze złomu chińskiego, ponieważ badanie izotopowe surowca wykazało pochodzenie południowo-chińskie. Istnieje również teoria, traktująca ten numizmat, jako amulet keszowy, a nie jako monetę. Z drugiej strony, przeczy temu kontekst archeologiczny, ponieważ odkrywano ją w towarzystwie bilonu obiegowego.

Shima-sen (島銭) obejmuje bardzo dużą grupę monet o jednej charakterystycznej cesze - prymitywizmie wykonania. Posiadają one bardzo niskiej jakości kaligrafie, które naśladują monety chińskie i kochosen - Dwanaście Monet Starożytnej Japonii. Dużą grupę numizmatów z tej kategorii stanowią jednak te, których inskrypcje nie mają zupełnie żadnego sensu. Shima-sen w przeszłości były uważane za monety wietnamskie. Dziś jednak podpierając się danymi archeologicznymi przypisuje im się czysto japońską proweniencję. Powstawały głównie na wyspie Kiusiu i cyrkulowały lokalnie, zwykle w niewielkiej odległości od mennicy. Produkowano je w wiekach od XIV do XVI. Znane są z wykopalisk w Wietnamie, gdzie trafiały jako monety kupieckie.

Grupa iutsushi-sen (鋳写銭) została podzielona na dwie podgrupy. Iutsushi-sen A - obejmuje bilon do wyprodukowania, którego w roli monet-matek użyto obiegowych chińskich keszówek dynastii: Song, Jin, Yuan i Ming. Iutsushi-sen B dotyczy numizmatów, których monety-matki pochodziły z grupy kochosen. Ważną cechą tych monet jest to, że nie posiadały one żadnych dodatkowych oznaczeń, tylko były czystymi kopiami swoich pierwowzorów. Ta cecha odróżnia je od grup kajiki-sen (加治木銭) i chikuzen kobu (筑前洪武). Badania archeologiczne wykazały, że iutsushi-sen powstawały od XIII do końca XVI wieku.

Ostatnią grupę stanowią monety keicho tsuho (慶長通寳), od nich też bierze ona swoją nazwę. Autorzy publikacji bardzo ostrożnie datują jej produkcję na okres przed 1615 rokiem. Inne źródła pewniej wskazują ostatnie dziesięciolecie XVI wieku. Znane są dwie wersje keicho tsuho (慶長通寳), większa (wcześniejsza) i mniejsza (późniejsza). Młodsza była prawdopodobnie kopią starszej produkowaną dokładnie tak samo, jak monety grupy iutsushi-sen (鋳写銭). Starsze monety używane były w rejonie Edo i Kioto, młodsze na wyspie Kiusiu.

Na zakończenie umieszczam spis treści w wersjach przetłumaczonej i oryginalnej. Link do publikacji znajduje się na samym dole wpisu.

Spis treści:

1. Wprowadzenie - Zapoznanie się z problematyką i kierunkiem badań
2. Przedmiot badań i jego wstępna analiza
(1). Monety kajiki-sen (加治木銭)
(2). Monety kanode gen'yu (叶手元祐)
(3). Monety chikuzen kobu (筑前洪武)
(4). Monety heian tsuho (平安通寳)
(5). Monety shima-sen (島銭)
(6). Monety iutsushi-sen (鋳写銭)
(7). Monety keicho tsuho (慶長通寳)
3. Metody badawcze
(1) Pomiar średnicy i wagi
(2) Badanie izotopowe na obecność ołowiu
4. Wyniki pomiarów
(1) Monety iutsushi kobu i kobu honsen
(2) Monety kajiki-sen
(3) Monety chikuzen kobu
(4) Monety kanode gen'yu i gen'yu honsen
(5) Monety keicho tsuho i iutsushi eiraku
(6) Inne
5. Wyniki badań metodą izotopową
(1) Monety kajiki-sen
(2) Monety kanode gen'yu
(3) Monety chikuzen kobu
(4) Monety heian tsuho
(5) Monety shima-sen
(6) Monety iutsushi-sen
(7) Monety keicho tsuho
6. Wnioski - Zmiany w surowcu monet Mochu-sen


Spis treści w języku oryginalnym:

1. Introduction - Recongnition of the problem and the direction of this paper
2. Measurement material and its preceding research
(1). Kajiki-sen (加治木銭) coins
(2). Kanode gen'yu (叶手元祐) coins
(3). Chikuzen kobu (筑前洪武) coins
(4). Heian tsuho (平安通寳) coins
(5). Shima-sen (島銭) coins
(6). Iutsushi-sen (鋳写銭) coins
(7). Keicho tsuho (慶長通寳) coins
3. Analytical procedure
(1). Dimension and weight measurements
(2). Lead isotope measurements
4. Results of the dimension and weight measurements
(1) Iutsushi kobu and kobu honsen coins
(2) Kajiki-sen coins
(3) Chikuzen kobu coins
(4) Kanode gen'yu and gen'yu honsen coins
(5) Keicho tsuho and iutsushi eiraku coins
(6) Others
5. Results of lead isotope analysis
(1) Kajiki-sen coins
(2) Kanode gen'yu coins
(3) Chikuzen kobu coins
(4) Heian tsuho coins
(5) Shima-sen coins
(6) Iutsushi-sen coins
(7) Keicho tsuho coins
6. Conclusions - Changes in the raw materials of the Mochu-sen coins

Link do publikacji: Chemical Study of the Medieval Japanese Mochu-sen (Bronze Coins)