Szukaj na tym blogu

piątek, 27 października 2017

Zheng he tong bao - 政和通寳


Nazwa: zheng he tong bao - 政和通寳
Nominał: 2 wen
Kraj: Chiny
Mennica: nieznana 
Data produkcji: 1111-1117
Władca: cesarz Huizong (1100-1126) z Północnej dynastii Song
Nian-hao: 政和 - Zheng he - "Rządy pokoju"
Waga: 7,53 g
Średnica: 29,5 mm
Materiał: Brąz
Identyfikator bazy Zeno.ru: 175444
Komentarz: Moneta ósmego władcy z Północnej dynastii Song. Inskrypcja awersu została wykonana w stylu pieczęciowym (zhuanshu).
Literatura:
Ding, Fischer - Fisher's Ding: 1077
Gorny - Northern Song Dynasty Cash Variety Guide 2004: 638.02
Gorny - Northern Song Dynasty Cash Variety Guide 2016: 36-2a.02
Hartill - Cast Chinese Coins: 16.437
Hua - 中国古钱目录 (Zhongguo gu qian mu lu): p.143
Imai - 古泉大全 (Kosen Daizen): 02
Jen - Chinese Cash: Identification and Price Guide: 287
Schjöth - Chinese Currency: The Currency of the Far East: 638

czwartek, 19 października 2017

Trzy monety huo quan (貨泉) odkryto na wyspie Awaji

W maju bieżącego roku na wyspie Awaji (Japonia) natrafiono na trzy chińskie monety huo quan (貨泉). Odkrycia dokonano przez przypadek podczas prac rolniczych na polu ryżowym. Okazało się, że znajduje się tam stanowisko kultury Yayoi (弥生時代).

O tytułowych monetach pisałem już na blogu w poście: Huo quan 货泉, do którego odsyłam. W niniejszym wpisie bardziej skupię się na interpretacji samego znaleziska archeologicznego. Datację stanowiska oparto na analizie ceramiki. Otóż bilon odnaleziono w warstwach ery Yayoi (od 300 r. p.n.e. do 300 r. n.e.), to jest okresu, w którym na Archipelagu Japońskim nie istniała żadna państwowość w pełnym tego słowa znaczeniu. Był to czas, w którym społeczność archipelagu zaczęła przechodzić z poziomu wspólnoty plemiennej do społeczności opartej na klanach (uji) z wyraźnie zaznaczoną rolą pojedynczego przywódcy (władcy świeckiego i kapłana jednocześnie). Wszystko odbywało się pod wpływem fal migracyjnych z terenów Chin (ludność dorzecza rzeki Jangcy), Korei i stepu mongolskiego. Przybywająca ludność przywiozła ze sobą: umiejętność uprawy roli, wiedzy z dziedziny metalurgii brązu i żelaza oraz nowy system wierzeń, który w przyszłości wyewoluuję w shinto (神道). W erze Yayoi pierwszy raz dochodzi do kontaktów politycznych Archipelagu Japońskiego z Chinami, co ma odzwierciedlenie w źródłach pisanych. 漢書 (汉书, Hanshu), czyli "Kronika dynastii Han" wspomina, że około połowy I w. n.e. na terenie dzisiejszej Japonii istniało ponad sto związków plemiennych, z czego około trzydzieści utrzymywało kontakty handlowe z Krajem Środka. Jest to ważna informacja, ponieważ tłumaczy skąd wzięły się chińskie importy na ziemiach japońskich. Monety huo quan odkryte na wyspie Awaji nie są znaleziskiem wyjątkowym, ponieważ zanim na nie natrafiono, archeologia japońska odnotowała już 176 odkryć tego bilonu. Oprócz monet, w warstwach okresu Yayoi, natrafia się również na takie chińskie wyroby z brązu jak: zwierciadła, obręcze, spinki, dzwony i broń.

Trzy huo quan odkryte na Awaji. Źródło: club.kdnet.net

Importowane huo quan na pewno nie pełniły roli pieniądza w okresie Yayoi. Były raczej ozdobą, bibelotem lub po prostu źródłem surowca dla rodzimego przemysłu metalurgicznego. Takiego zdania są uczeni japońscy. Chińscy badacze sądzą jednak, że japońskie znaleziska huo quan oraz innych antycznych monet: wu zhu (五铢 ,五銖銭),  ban liang (半兩, 半両銭), huo bu (貨布, 貨布銭), dao quan wu shi (大泉五十), dao bi (刀币, 刀銭), świadczą, o tym iż w okresie Yayoi ludność tej kultury posługiwała się pieniądzem. Wynalazek ten, jak i inne zdobycze cywilizacji, mieli przynieść ze sobą migrujący na wyspy Chińczycy (migracje: Okresu Wiosen i Jesieni, Epoki Walczących Królestw, z czasów panowania dynastii Qin oraz po upadku chińskiej komandorii Lelang położonej w północnej części Półwyspu Koreańskiego). Czy jest to trafna teza? Myślę, że znalezisk chińskich numizmatów jest zbyt mało, żeby poprzeć jej słuszność. Tak, jak wyżej wspomniano, huo quan reprezentuje w tej chwili 179 znalezisk, ban liang znany jest z 25 (ale tylko 19 jest pewnych), huo bu znaleziono jedną, 2 znaleziska dao bi są niestety niepewne, a ich odkrycia budzą kontrowersje u japońskich badaczy. Dao quan wu shi odkryto w Fukuoce, ale nie wiadomo, czy w warstwach okresu Yayoi. Liczba znalezisk antycznego chińskiego bilonu nie robi wrażenia.

Na koniec jeszcze kilka słów o huo quan odkrytych na Awaji. Badacze datują je na wczesny okres Wschodniej dynastii Han (23-40 r. n.e.). Wskazywać na to mają: ich waga wahająca się od 1,45 do 2,53 gram i średnice mierzące od 2,27 do 2,32 cm, co charakteryzuje emisje postwangmangowskie. Monety trafiły do Muzeum Sztuki w Minamiawaji (南あわじ市滝川記念美術館玉青館), gdzie można je obecnie podziwiać.


czwartek, 12 października 2017

An pháp nguyên bảo - 安法元寶


Nazwa: an pháp nguyên bảo (an phap nguyen bao) - 安法元寶
Nominał: 1 van
Kraj: Wietnam
Mennica: nieznana
Data produkcji: XV-XVIII w
Władca: moneta nieoficjalna
Nian-hao: 安法 - 
An pháp - "Droga pokoju" - dewiza nie będąca w istocie nian-hao (patrz komentarz)
Waga: 1,73 g
Średnica: 19 mm
Materiał: Brąz
Identyfikator bazy Zeno.ru: 175865

Komentarz: Moneta należąca do grupy emisji nieoficjalnych. Pierwotnie przypisywana do grupy monet rebelianckich odlewanych w czasie powstania Le Loi (1418-1427). Obecnie przeważają opinie, iż moneta ta mogła być odlewana na przestrzeni 300 lat. O kontrowersjach związanych z jej datowaniem wspominałem w: An phap nguyen bao i problemy z jej datowaniem . Inskrypcja awersu została wykonana w stylu mieszanym: znaki 安法 zapisano w stylu regularnym (kaishu), natomiast 元寶 w stylu pieczęciowym (zhuanshu). Dewiza monety - 安法, nie pełniła roli nazwy ery panowania (nian-hao) żadnego z wietnamskich władców.
Literatura: 
Barker - The Historical Cash Coins of Viet Nam: 52.1-52.2
Hartill - Cast Chinese Coins: 25.9
Kumeya - 新板改正 古錢價附 並番附 / 新版改正 古錢價附 並番付キ (Shinpan kaisei kosen nedantsuke narabi ni bantsuki): p. 14
Lockhart -  The Currency of the Farther East from the Earliest Times Up to 1895: 1388
Miura - 安南泉譜手類銭部 (Annam sempu terui sen bu): pp. 26, 60
Nakamuraya - 新撰銭鏡 (Shinsen zeni kagami): p. 11
Novak - A Working Aid for Collectors of Annamese Coins: 103a
Ogawa - 昭和古銭價格圖譜 (Shōwa kosen kakaku zufu): 100
Schjöth - Chinese Currency: The Currency of the Far East: 24
Schroeder - Annam : Đại nam hóa tệ ·dồ lục : Études numismatiques: 576-577
Toda - Annam and Its Minor Currency: 42

czwartek, 5 października 2017

Cảnh hưng thông bảo - 景興通寳


Nazwa: cảnh hưng thông bảo (canh hung thong bao) - 景興通寳
Nominał: 1 van
Kraj: Wietnam
Mennica: nieznana 
Data produkcji: 1740-1776
Władca: cesarz Le Hien Tong (1740-1786) z Późnej dynastii Le
Nian-hao: 景興 - Cảnh hưng - "Promieniujący dobrobyt"
Waga: 3,02 g
Średnica: 24 mm
Materiał: Brąz
Identyfikator bazy Zeno.ru: 175236
Komentarz: Moneta dwudziestego dziewiątego (przedostatniego) cesarza z Późnej dynastii Le. Inskrypcja awersu została wykonana w stylu regularnym (kaishu). Na rewersie widoczny błąd menniczy, nieusunięty nadlew.
Literatura:
Lockhart -  The Currency of the Farther East from the Earliest Times Up to 1895: 1266-1269, 1271-1285
Miura - 安南泉譜手類銭部 (Annam sempu terui sen bu): pp. 39, 44, 53, 57
Novak - A Working Aid for Collectors of Annamese Coins: 267d
Ogawa - 昭和古銭價格圖譜 (Shōwa kosen kakaku zufu): 96
Schjöth - Chinese Currency: The Currency of the Far East: 48-62
Schroeder - Annam : Đại nam hóa tệ ·dồ lục : Études numismatiques: 36-39, 62-97, 99-100
Toda - Annam and Its Minor Currency: 76-99, 102-110, 130-131, 133-134, 136-148