W ramach serii postów Publikacje Dostępne On-line znów zachęcam do zapoznania się pracą autorstwa Craiga Greenbauma. Ostatnio (1 lutego 2018) prezentowałem tytuł dotyczący koreańskich amuletów keszowych, dziś zapraszam do artykułu "The Nguyên Hoà Era Coins of Vietnam (1533-1548 AD)", czyli "Wietnamskie monety ery Nguyên Hoà (1533-1548)", który ukazał się w periodyku "Numismatique Asiatique - Revue de la Société de Numismatique Asiatique n°24 Mars 2013", czyli "Numizmatyka Azji. Przegląd Azjatyckiego Towarzystwa Numizmatycznego. Numer 24 marzec 2013".
 |
Tytułowa era Nguyên Hoà (元和, 1533-1548), to czasy panowania marionetkowego władcy Lê Trang Tônga (黎莊宗) z (Przywróconej) Późnej dynastii Lê. Wówczas już, panująca dynastia nie sprawowała rządów. Wietnam w owym czasie wszedł w okres długotrwałej wojny domowej, którą rozpoczęła rebelia generała Mạc Đăng Dunga (Mạc Thái Tổ, 莫登庸) około roku 1520 roku. Tenże w wyniku spisków dworskich, knowań i działań wojennych odpowiedzialny był za śmierć cesarzy Lê Chiêu Tônga (黎昭宗, 1516–1522) i Lê Cung Hoànga (黎恭皇, 1522–1527). Wraz ze śmiercią tego ostatniego zakończyło się panowanie właściwej dynastii Lê. W 1527 roku buntowniczy generał Mạc Đăng Dung obwołał się cesarzem, czym zapoczątkował panowanie dynastii Mạc w północnej części Wietnamu. W tym samym czasie w południowej części kraju w swoich prywatnych domenach schronili się przedstawiciele rodów feudalnych niezadowolonych z supremacji Mạców. Byli to przede wszystkim członkowie klanów Trịnh i Nguyễn, którzy podobnie do swych przeciwników z północy, do tej pory skupieni byli przy dworze Lê. Zarówno Mạcowie, jak i rody Trịnhów czy Nguyễnów stanowiły przeciwne sobie obozy polityczne, które w różnych konfiguracjach spiskowały przeciwko sobie i starały się, jak najwięcej uzyskać kosztem dogorywającej dynastii Lê.
Sprzymierzeni ze sobą Trịnhowie i Nguyễnowie nie uznali zwierzchnictwa nowej dynastii, traktując Mạc Đăng Dunga jako uzurpatora. Nie złożyli również broni. Mimo ucieczki na południe działania wojenne kontynuowano. Aby wojnie nadać bardziej chwalebnego charakteru głowa Nguyễnów - Kim, udzielił schronienia niedobitkom klanu Lê i w 1533 roku intronizował Lê Trang Tônga (黎莊宗) - cudem ocalałego syna cesarza Lê Chiêu Tônga (黎昭宗, 1516–1522). Od tej pory opozycja mogła występować w roli lojalistów obalonej dynastii. Oczywiście Lê Trang Tông (黎莊宗), jak i jego potomkowie pełnili tylko i wyłącznie rolę figurantów. Ten okres w historiografii wietnamskiej określa się mianem Przywróconej Późnej dynastii Lê (jest to podokres Późnej dynastii Lê rzadko jednak uwzględniany w publikacjach). Panowanie pozbawionej realnej władzy dynastii skończyło się dopiero pod koniec XVIII wieku. Wydarzenia towarzyszące jej upadkowi opisałem w poście: Dynastia Tay Son
Myślę, że tło historyczne, które przedstawiłem, uzmysłowi Czytelnikom sytuację polityczną Wietnamu w latach 1533-1548. Jest to o tyle ważne, że monety prezentowane przez Craiga Greenbauma należą do bardzo dyskusyjnej grupy, która nastręcza problemów uczonym w umiejscowieniu ich w dziejach. Otóż w tytułowym okresie Nguyên Hoà w Wietnamie mamy oficjalnie dwa organizmy państwowe dynastię Mạc (północ) i (Przywróconą) Późną dynastię Lê (południe), realnie jednak są trzy: dynastia Mạc, ród Trịnh i ród Nguyễn. Najbardziej komplikujący tę sytuację jest fakt, że każda z politycznych stron, zarówno oficjalna, jak i nieoficjalna emitowała swój własny pieniądz. Craig Greenbaum badając keszówki cesarza Lê Trang Tônga (黎莊宗), tj. nguyên hòa thông bảo (元和通寶) zauważył, że pewne cechy łączą je z kilkoma innymi zagadkowymi emisjami. Swoje spostrzeżenia zawarł właśnie w "The Nguyên Hoà Era Coins of Vietnam (1533-1548 AD)".
Artykuł jest efektem badań komparatystycznych tysięcy monet wietnamskich. Prezentuje 18 keszówek, które według autora wyprodukowane zostały w tym samym czasie. Łączą je cechy wspólne stylu kaligraficznego awersów. Podstawą badań i punktem odniesienia w pracy jest oficjalna moneta nguyên hòa thông bảo (元和通寶). Tekst artykułu jest dość trudny i skierowany do bardziej doświadczonego zbieracza, choć zaprezentowane w nim koincydencje inskrypcji monet wietnamskich i chińskich mogą być świetnym źródłem do nauki rozpoznawania keszówek tych dwóch krajów dla tych, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z numizmatyką keszową. Mocną stroną publikacji jest również bogactwo zdjęć i rycin przedstawiających monety i wyróżniające się w nich detale kaligraficzne. Polecam.
Link do publikacji: The Nguyên Hoà Era Coins of Vietnam (1533-1548 AD)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz