Szukaj na tym blogu

środa, 13 lipca 2011

Tamgi Wielkich Chanów Mongolii na monetach da chao tong bao

W latach 1261-71 w Chinach odlewano monety da chao tong bao, na rewersach których umieszczano znaki Wielkich Chanów Mongolii - tamgi. Według teorii Badach Nyamaa ich obecność na numizmatach jest śladem dawnej rywalizacji Kubiłaj-chana z jego bratem Arik Böke.

Słowo tamga pochodzi z języka tureckiego i znaczy tyle, co znak, piętno lub stempel. Tamgi wśród plemion Wielkiego Stepu pełniły rolę znaków własnościowych lub znaków rodowych. Można zatem powiedzieć, że pełniły podobną rolę do lepiej nam znanych gmerków lub herbów. Jako ciekawostkę dodam, iż wiele polskich herbów szlacheckich pochodzi od tamg, podobnie rzecz się ma z trójzębem Rurykowiczów. Umieszczanie swoich znaków na monetach było bardzo często praktykowane w państwach, w których rządziły monarchie wywodzące się z ludów stepowych. Tamgi znane są także z regionu Sogdiany, gdzie tureccy władcy umieszczali je już w VII wieku zarówno na bitych monetach jak i odlewanych naśladownictwach monet keszowych doby Tangów. Podobnie czynili chanowie mongolscy (dalecy krewni Turków) 500 lat później. Na zajętych obszarach kontynuowali produkcję lokalnych pieniędzy z tą różnicą, że dodawali do ich awersów lub rewersów swoje tamgi. Świetnym przykładem takiej praktyki jest właśnie da chao tong bao, którą najeźdźcy mongolscy emitowali dla Chin.

Monety da chao tong bao były odlewane w latach 1261-1271. Zatem ich emisja trwała od czasu ogłoszenia Kubiłaja Wielkim Chanem, aż do jego oficjalnego ogłoszenia się założycielem nowej chińskiej dynastii Yuan. Prawdopodobnie miejscem produkcji tego środka płatniczego była ówczesna siedziba chana miasto Kaipin. Awersy monet zostały pokryte czterema chińskimi znakami, które razem znaczą tyle, co pieniądz obiegowy Wielkiej Ordy (mong. ikh toriin guilgeenii erdene). Na rewersach natomiast umieszczano tamgi (jest znana też wersja z gładkim rewersem). Zwykle pojedynczą, ale znane są odmiany, na których widnieją dwie tamgi obok siebie. Kwestia rewersów jest o tyle ciekawa, że zwykle pieniądz produkowany w danej części Imperium Mongolskiego nosił tamgę jego zwierzchnika. Tutaj jednak jest inaczej. Otóż na rewersach da chao tong bao widnieją tamgi już nieżyjących Wielkich Chanów tj. trzech poprzedników Kubiłaj Chana: Ugedeja, Gujuka i Mongke. Do tej pory nie odkryto da chao tong bao z tamgą Kubiłaja, Arik Böke czy Czyngis-chana. Według badacza numizmatów i tamg mongolskich Badach Nyamaa umieszczenie tych tamg na monetach miało sens czysto propagandowy. Otóż w okresie, kiedy wprowadzono je do obiegu cały czas trwały bratobójcze walki pomiędzy Kubiłajem, a Arik Böke. Od 1260 roku trwała regularna wojna pomiędzy braćmi o sukcesję tronu. Otóż zaraz po śmierci chana Mongke, jego następcą miał zostać obrany Kubiłaj (wedle starszeństwa), jednakże zanim przybył do Karakorum, jego młodszy brat Arik Böke ogłosił się chanem. Gdy Kubiłaj w końcu przybył do stolicy imperium, obrano go także chanem. Niestety nie udało się wyjaśnić tej sytuacji i doszło do rozłamu i otwartej wojny domowej.



Tamgi umieszczane na da chao tong bao. Od lewej: tamga Gujuka, tamga Mongke i dwa warianty tamgi Ugedeja.


Zatem umieszczenie na monetach tamg wielkich chanów miało według mongolskiego badacza być wyrazem sprzeciwu Kubiłaja, wobec obrania przywódcą Mongołów Arik Böke. Tamgi rodowe poprzedników miały uświęcać prawo do tronu tego, na którego monetach się one znalazły, Mogło być też tak, że ten, który był zgodnie z prawem obrany chanem miał prawo do rozporządzania znakami rodowymi poprzedników.
Awers monety da chao tong bao.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz